Om ervoor te zorgen dat de longen van vroeggeboren baby’s open blijven, worden plastic flesjes ingezet voor continue positieve luchtwegdruk, CPAP. Helaas is dit meestal niet voorhanden in ontwikkelingslanden, maar met een leeg plastic flesje kan je er zelf ook een in elkaar knutselt.

Gerieke werkt sinds de zomer van 2016 in Oeganda aan de verbetering van de gezondheidszorg voor moeders en baby’s. Om ze een grotere overlevingskans te geven, leert Gerieke lokale verpleegkundigen, artsen en studenten hoe ze in levensbedreigende situaties moeten handelen.
 

“In Oeganda sterven 12 keer zoveel baby’s als in Nederland. Dat moet anders."

Ik geloof echt in kennis delen. Door zoveel mogelijk één-op-één te trainen zie je dat de verpleegkundigen dingen overnemen”, vertelt kinderverpleegkundige Gerieke Zandberg, “Ik loop vaak mee als mijn lokale collega’s hun ronde over de afdeling maken. We bespreken symptomen en mogelijke behandelmethoden. Zo weet ik direct welke kennis bij hen ontbreekt.” 

Kennis en ervaring ontbreekt

Het verschil met Nederland is groot. Heel groot. Wat je in Oeganda ziet, is dat er heel veel moeders en baby’s sterven waar dat eigenlijk niet nodig is. Aan hele makkelijke voorkombare ziektes, of heel makkelijk geneesbare ziektes. Een baby in Nederland had het gewoon overleefd.

Dokters en verpleegkundigen wisten vaak niet goed hoe het lichaam werkte. Wat is een normaal hartritme, hoe kun je zien dat het niet goed gaat met een kind, hoe beadem je een baby... Dit soort basiskennis ontbrak. Ook zijn er onvoldoende middelen waar personeel op kan terugvallen. Er zijn geen bloedonderzoeken mogelijk. Er is geen monitor of röntgenapparaat. Eigenlijk moet alles met het blote oog geanalyseerd worden. En daar heb je kennis en ervaring voor nodig.

Gerieke geeft onder andere trainingen in het beademen, het op temperatuur houden door een couveuse en huid-op-huidcontact, gebruik van fototherapielampen (te gebruiken bij geelzucht) en het juist toedienen van antibiotica en voeding. Ook voert Gerieke protocollen in om o.a. infectiegevaar te verkleinen.

Als alternatief voor de afwezige CPAP-apparatuur voor de beademing van pasgeboren baby’s, worden plastic flesjes gebruikt. “Vroeggeboren baby’s missen een stof om de longen flexibel te maken waardoor deze kunnen dicht klappen. CPAP zorgt ervoor, indien goed gebruikt, dat de longen niet dicht kunnen vallen zodat baby’s minder uitgeput raken.

Ontslagprotocol

Gerieke zorgt voor het opstellen van checklists die gebruikt worden om te beoordelen wanneer een baby gezond genoeg is om naar huis te gaan. Ze merkte op dat baby’s vaak te vroeg naar huis mochten, waardoor ze soms enkele dagen na het ontslag in kritieke toestand terug in het ziekenhuis kwamen. Artsen en verpleegkundigen hanteerden nog geen protocol bij het ontslaan van baby’s. Als een moeder aangeeft dat het goed gaat met haar baby, mag het vaak naar huis. Zonder controle.

Daar brengt Gerieke nu verandering in met een ontslagprotocol dat als checklist dient om te bepalen of een baby naar huis kán.

Succesvol resultaat

Op verzoek van de artsen is Gerieke in 2017 korte basistrainingen gaan geven aan kleine groepjes. Ook is ze gestart met een training voor medewerkers van gezondheidsklinieken in de regio. Allemaal om de babysterfte in Oeganda nog meer terug te dringen.

En met succes! Sinds er VSO-vakdeskundigen aanwezig zijn in het Gulu regioziekenhuis in Oeganda, is de gemiddelde babysterfte gedaald van 16,1% per maand in 2015 naar 9,7% per maand in 2016.



​​​​​​​Meer weten over het werk van VSO? Ga naar de website van VSO